Web Analytics

E-Nummers: Wat Zijn Het En Welke E-Nummers Zijn Schadelijk? | Marijke Helswieg

Wie een beetje let op wat hij of zij eet, is het allang opgevallen, die zogenaamde, mysterieuze E-nummers die op het label van ieder voedselproduct zijn afgedrukt. En laat jij nu net besloten hebben om er eens een gezondere levensstijl op na te gaan houden. Naast die uurtjes die jij tegenwoordig in de sportschool doorbrengt, ben je daarom ook meer gaan letten op jouw voedingspatroon.

Om die reden is het voor jou – maar eigenlijk voor iedereen – belangrijk om te weten wat er precies in jouw voedsel verwerkt wordt. Denk aan calorieën, suikers, vetten, eiwitten. Maar ook E-nummers spelen een belangrijke rol in dit verhaal. Deze kunnen je namelijk waarschuwen of een product wel of niet gezond voor je is. Maar wat zijn het eigenlijk precies, en welke zijn er precies schadelijk?

Wat zijn E-nummers?

De kans is groot dat jij E-nummers al wel eens voorbij hebt zien komen. Achter het kopje ‘Ingrediënten’ van het etiket van een voedselproduct, staat vaak ‘’(E…)’’. Deze zogenaamde E-nummers in de ingrediëntenopsomming van je verpakte voedselproducten dienen als vervangers voor de chemische namen van bepaalde voedseltoevoegingen.

Deze voedseltoevoegingen worden vaak gebruikt om de kleur, smaak of textuur te verbeteren of om te voorkomen dat voedsel snel bederft (conserveringsmiddelen). Dergelijke toevoegingen worden al gebruikt sinds in ieder geval de Romeinse tijd. Zo werden zout en azijn gebruikt om te voorkomen dat vlees en groenten zouden bederven tijdens lange tochten.

Van deze voedseltoevoegingen is een gestandaardiseerde lijst gemaakt. Binnen Europa wordt – eigenlijk heel logisch – verwezen naar de toevoegingen door een ‘E’ ervoor te zetten, van Europa. Zo wordt in Europa naar vitamine C (300) verwezen met E300.

Betekenis van E-nummers

Om het je nog even iets duidelijker te maken, vind je hieronder een tabel met de E-nummers en hun betekenissen.

Nummerreeks Soort toevoeging Voorbeelden
100 – 199 Voedselkleuring 173: Aluminium
200 – 299 Conserveringsmiddelen 200: Sorbinezuur
300 – 399 Antioxidanten 300: Vitamine C
400 – 499 Verstevigers, emulgatoren en stabilisatoren 460: Cellulose
500 – 599 Zuurteregelaars en antiklontermiddelen 509: Calciumchloride
600 – 699 Smaakversterkers 621: MSG
700 – 799 Zoetstoffen, schuimmiddelen en gassen 951: Aspartaam

[list icon=”arrow-right” icon_color=”#68bc3a”]

  • 100 tot 199: Naast aluminium zijn andere bekende, veelgebruikte kleurstoffen kurkuma (E100) en paprika (E160c).
  • 200 tot 299: Deze stofjes dienen als preventie voor de groei van microben in voedsel, die je ziek kunnen maken.
  • 300 tot 399: Je lichaam produceert van nature zogenaamde ‘vrije radicalen’. Deze atomen zijn erg instabiel en kunnen schade aanbrengen aan cellen, wat kan leiden tot ziekten en veroudering. Antioxidanten neutraliseren deze vrije radicalen en verwijderen ze uit de bloedstroom.
  • 400 tot 499: Verstevigers, emulgatoren en stabilisatoren. Verstevigers kom je vaak tegen in soepen en sauzen. Deze worden gebruikt om – weinig verrassend – de substantie iets dikker en steviger te maken. Emulgatoren zorgen ervoor dat olieachtige substanties en watersubstanties mixen, zoals in het geval van mayonaise, bijna als een soort lijm.
  • 500 tot 599: Zuurteregelaars en antiklontermiddelen. Een bekende zuurteregelaar is natriumbicarbonaat (E500). Deze staat ook wel bekend als ‘bakpoeder’.
  • 600 tot 699: Bijvoorbeeld mononatriumglutamaat (E621), oftewel MSG, zorgt ervoor dat er meer smaak aan je eten wordt gebracht.
  • 700 tot 799: Zoetstoffen, schuimmiddelen en gassen, die gebruikt worden bij verpakt voedsel, zoals stikstofgas (E941). Deze wordt vaak gebruikt bij chipsverpakkingen, om te voorkomen dat deze gaan oxideren (proces waarbij voedingsstoffen als het ware ‘verbrand’ worden doordat de elektronen opgenomen worden door zuurstof).

[/list]

Een interessant feitje is daarnaast, dat vele E-nummers eigenlijk substanties zijn die al van nature voorkomen, zoals vitamine B1 (E101) en zelfs zuurstof (E948).

Verschillen tussen landen

Hoeveel je van welk E-nummer je binnen mag krijgen, daar bestaat nog geen mondiale eenduidigheid over. De restricties van E-nummers variëren tussen landen. Deze restricties worden bepaald aan de hand van de uitslagen van de toxiciteitsresultaten van een product. De interpretatie van deze resultaten kan per land verschillen.

Met toxiciteit wordt het vermogen waarmee een bepaalde substantie schade kan aanbrengen aan het menselijk lichaam bedoeld. Dit is afhankelijk van de hoeveelheid van de substantie die je binnenkrijgt. Maar in principe kan alles ‘giftig’ zijn, zolang de dosering maar hoog genoeg is. Zelfs wate zou je schadelijk kunnen noemen, als je er heel snel liters van binnenkrijgt.

Hoe schadelijk zijn E-nummers werkelijk?

Steeds vaker hoor je geruchten met betrekkingen tot kunstmatige voedseltoevoegingen en conserveringsmiddelen. Zo zouden ze ervoor kunnen zorgen dat kinderen verstoord gedrag gaan vertonen.

Inmiddels is hier ook onderzoek naar gedaan. Zo is er een experiment uitgevoerd onder leerlingen van een basisschool, om te zien hoe zij beïnvloed werden door de toevoegingen. Ander (wetenschappelijk) onderzoek toonde, net als het experiment, aan dat de toevoegingen inderdaad het gedrag van kinderen (negatief) beïnvloeden. Met name de kleurstoffen E102, E110 en E123.

Onderzoeken kwamen daarmee tot een consensus, dat luidt:

[quote font_italic=”yes” icon=”1″ text_alignment=”center”]

‘’Voedseltoevoegingen kunnen inderdaad een schadelijk, nadelig effect hebben op het gedrag van hyperactieve kinderen.’’

[/quote]

Daarbij kwam er uit de onderzoeken naar voren dat ook de zogenaamde ‘normale’ kinderen erg gevoelig zijn voor de toevoegingen en kunstmatige chemicaliën in hun eten. Het probleem bestaat dus op grote schaal. Ook werden er verbanden gevonden tussen het consumeren van grote porties toevoegingen en een toenemend voorkomen van astma en allergieën.

Ergens is dit gek. Voedseltoevoegingen worden immers al eeuwenlang gebruikt om eten te conserveren. Toch is de verklaring niet ver te zoeken. In de afgelopen decennia is de productie van verwerkt voedsel namelijk enorm toegenomen. Er zijn enorm veel meer en vaker chemische stofjes gebruikt om natuurlijke smaken en kleuren volledig te veranderen, zodat ze langer meegaan.

Regulatie: De oplossing?

Om er toch voor te zorgen dat de E-nummers onder controle gehouden worden, zijn er wetten opgesteld. Zo moet iedere toevoeging en ieder conserveringsmiddel geïdentificeerd worden en een E-nummer toegeschreven krijgen. Daarnaast worden alle E-nummers binnen een land gereguleerd door een nationale voedselorganisatie.

Wat het alleen erg lastig maakt om te kunnen reguleren, niet alleen binnen het land zelf maar ook op grotere schaal, is het feit dat het erg lastig is om bij te houden hoeveel E-nummers er eigenlijk zijn. Inmiddels zijn er honderden, maar doordat in bepaalde landen iedere week een nummer stopgezet of zelfs eruit geknikkerd wordt, is het moeilijk om het exacte totale aantal bepalen.

Voor welke E-nummers moet je uitkijken?

Maar zijn er dan geen nummers waar je extra voor moet uitkijken? Jawel, die zijn er zeker. Deze specifieke nummers zullen hierna stuk voor stuk belicht worden.

#1: E102 (tartrazine)

Deze gele voedselkleurstof is inmiddels al verbannen uit gebruik in Noorwegen en Oostenrijk. In het Verenigd Koninkrijk wordt het echter nog steeds gebruikt in voedsel en dranken.

Maar in de afgelopen jaren is er steeds meer wetenschappelijk bewijs gekomen voor de link tussen hyperactiviteit bij kinderen en tartrazine. De overheid van het Verenigd Koninkrijk voorgesteld dat kinderen het zouden moeten vermijden, hoewel dit net zo goed kan gelden voor volwassen.

E102 vind je vaak in de volgende producten:

[list icon=”check” icon_color=”#00B200″]

  • Mosterd
  • Marmelade
  • Pudding
  • Marsepein
  • IJslolly’s
  • Koolzuurhoudende dranken
  • Vlapoeder
  • Soepen

[/list]

#2: E122 (karmozijn)

Karmozijn is een synthetische rode kleurstof, die in veel voedingsmiddelen als kleuring gebruikt wordt. Het is al verbannen in een flink aantal landen, waaronder Noorwegen, Japan, Amerika en Zweden.

Karmozijn kun je vaak vinden in producten als:

[list icon=”check” icon_color=”#00B200″]

  • Snoep
  • Yoghurt
  • Verpakte soepen
  • Pudding
  • Jam

[/list]

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat er een positief verband is tussen hyperactiviteit in kinderen en E122. Overheden raden daarom aan dat kinderen de inname van E122 vermijden. Voor volwassenen geldt dit eigenlijk ook, aangezien het allergische reacties bij hen zou kunnen veroorzaken.

#3: E129 (allura rood AC)

E129 is een rode of oranjeachtige synthetische kleurstof die wordt gebruikt om kleur te geven aan drankjes en snoep. Het zou zowel hyperactiviteit bij kinderen, als allergische huidreacties bij volwassenen, zeker bij degenen die gevoelig zijn voor aspirine, kunnen veroorzaken.

Allura rood AC is al verbannen in vele landen, waaronder Frankrijk, Duitsland, België, Oostenrijk, Noorwegen en Zweden.

#4: E104 (chinolinegeel)

Het komt hoogstwaarschijnlijk niet als een verrassing, maar chinolinegeel is een synthetische geelkleuring. Het wordt gebruikt in producten als gerookte schelvis en scotch eggs om deze een gelige gloed te geven. Ook deze stof wordt gelinkt aan gezondheidsproblemen en hyperactieve problemen bij kinderen.

Inmiddels is E104 al verbannen in landen als Japan, Amerika, Australië en Noorwegen.

#5: E621 (mononatriumglutamaat)

Zoals al eerder is aangegeven, staat mononatriumglutamaat ook wel bekend als MSG. Deze stof is een smaakversterker die vaak gebruikt wordt om voedselproducten net dat beetje meer pep te geven, en ze lekker te laten smaken.

Echter, E621 staat erom bekend dat het problemen kan veroorzaken voor sommige mensen – waarbij de een gevoeliger is voor de effecten dan de ander.

Naast de bekende bijwerkingen, kan MSG ook symptomen veroorzaken als:

[list icon=”times” icon_color=”#D90000″]

  • Hoofdpijn
  • Misselijkheid
  • Duizeligheid
  • Spierpijn
  • Hartkloppingen
  • Pijn

[/list]

#6: E951 (aspartaam)

Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die vaak wordt gebruikt als een zoetstofingrediënt. Het is vaak te vinden in producten gericht op mensen die willen afvallen of diabetici, zoals desserts, vetarme voedingsmiddelen, suikerarme dranken, snacks en snoep.

Voor wie lijdt aan de aandoening PKU (fenylketonurie, een ernstige stofwisselingsziekte) geldt dat zij aspartaam het beste volledig kunnen vermijden. Daarnaast is aspartaam ook een zorg geworden voor andere mensen; bijwerkingen als hoofdpijn worden vaak gerapporteerd.

#7: E211 (natriumbenzoaat)

E211 is een E-nummer dat gebruikt wordt als conserveringsmiddel. Het wordt gevonden in producten als:

[list icon=”check” icon_color=”#00B200″]

  • Margarine
  • Sladressing
  • Sojasaus
  • Snoep
  • Frisdrank

[/list]

Uit onderzoek is gebleken dat natriumbenzoaat gelinkt is aan hyperactiviteit in kinderen. Daarnaast kan het reacties uitlokken bij mensen die een allergische aandoening of astma hebben.

#8: E151 (briljantzwart BN)

Briljantzwart BN is een vorm van zwarte synthetische verf die gebruikt wordt als voedselkleuring voor sommige producten. Er zijn echter steeds meer vragen en zorgen ontstaan over de link met allergische reacties bij sommige mensen. Mede hierom is E151 al verbannen in Australië, Oostenrijk, Amerika, Duitsland, Noorwegen, Zweden, Zwitserland, België en Frankrijk.

#9: E133 (briljantblauw FCF)

Briljantblauw FCF, E133, is een andere soort synthetische kleurverf, die een blauwe kleur toevoegt aan sommige producten. Maar net als bij briljantzwart BN, is naar voren gekomen dat sommige mensen allergische reacties ervaren na het consumeren van producten waar E133 in verwerkt is.

Het E-nummer is daarom al verbannen in Oostenrijk, Zweden, Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en Noorwegen.

#10: E213 (calciumbenzoaat)

E213 is een soort conserveringsmiddel dat gebruikt wordt om de houdbaarheid van voedsel en dranken te verlengen. Het wordt vaak aangetroffen in suikervrije producten, maar wordt in verband gebracht met bijwerkingen bij mensen die allergische aandoeningen hebben.

Alternatief: Snacks en dranken zonder E-nummers kiezen

Het lijkt erg lastig om snacks en dranken te vinden zonder E-nummers. De nummers worden immers gebruikt bij een grote verscheidenheid aan producten. Maar er zijn zeker alternatieven voor het geval jij liever helemaal geen E-nummers meer wilt consumeren – niet zo’n gekke keuze, zeker als je snel allergisch bent. Toegegeven, het vergt wel wat meer werk, zeker in het begin, maar het is mogelijk.

Snacks zonder E-nummers vinden

De eerste stap die je moet zetten als je liever geen snacks meer wilt consumeren waar E-nummers inzitten, is kennis vergaren over de E-nummers. Wat is wel wat is geen E-nummer – en dat heb je eigenlijk al grotendeels gedaan door dit artikel te lezen. Dit betekent dat je jezelf moet aanleren om kritisch naar een label te kijken van een voedselproduct voordat je deze aanschaft.

Omdat producten sneaky zijn en doorhebben dat mensen producten minder kopen als er een E-nummer op het etiket vermeld staat, besluiten ze steeds vaker om de wetenschappelijke naam te plaatsen, in plaats van het E-nummer. Hierdoor is het een goed idee om een lijst met alle belangrijkste E-nummers (en hun namen!) mee te nemen wanneer je boodschappen gaat doen.

Dranken zonder E-nummers vinden

Voor het vinden van dranken zonder E-nummers geldt eigenlijk vrijwel hetzelfde als voor het vinden van snacks zonder E-nummers. Aan de ene kant kan het handig zijn om een ingrediëntenchecklist mee te nemen. Maar je kunt ook ‘gewoon’ het soort dranken dat je normaal drinkt, enigszins aanpassen.

Zo staan koolzuurhoudende dranken en fruitdrankjes er bijvoorbeeld bekend om dat ze veel E-nummers en toevoegingen bevatten, zeker als ze erg gekleurd zijn. Dit geldt ook zeker voor fruitdrankjes – hoewel de naam anders suggereert, bevatten deze juist vaak weinig fruit.

Opnieuw geldt dus: Check goed de labels voordat je de producten aanschaft!